انواع دیوارچینی، ملات و مصالح آن
در این مقاله با انواع دیوارچینی، ملات و مصالح بکار رفته در آن آشنا خواهیم شد. دیوار ساختمان یک ساختار پایدار و منظم، یکپارچه، و دارای استحکام است که از جنس سنگ، آجر، بتن، چوب یا فلز و مصالح ساختمانی می‌باشد که ضخامت آن در مقایسه با طول و ارتفاع و کاربرد آن، متفاوت است. دیوارها در اکثر موارد به عنوان جدا‌کننده فضاها از یکدیگر به‌صورت اجزای ساختمان یا اتاق‌ها عمل می‌کنند یا به عنوان محافظ یک ساختمان هستند. علاوه بر این، این ساختارهای عمودی انتقال‌دهنده و متحمل بار ساختمان به زمین هستند. دیوارها را می‌توان به انواع داخلی و خارجی تقسیم کرد.
دیوار چینی
دیوار چینی با استفاده از آجر، بلوک سیمانی، بلوکهای سفالی یا بتنی انجام می‌شود. برای انواع دیوارچینی، ملات و مصالح به‌کاررفته در آن می‌تواند چسب ساختمانی یا ملات باشد. نام دیگر دیوارچینی، دیوارکشی نیز است.
یکی از مهم‌ترین مراحل در ساخت ساختمان‌ها دیوارچینی است، زیرا نقش بسیار مهمی در جلوگیری از ریزش آوار هنگام زلزله و اتفاقات غیرمترقبه دارد. هدف از دیوار چینی جدا کردن قسمت‌های مختلف یک ساختمان و ایجاد فضاهایی برای استفاده‌های مختلف است. همچنین به عوامل مختلفی از جمله کیفیت و قیمت مصالح مصرفی هنگام خرید و فروش، نحوه انجام کار و کیفیت و سیستم ساختمان نیز بستگی دارد.
در صورتی که دیوارکشی ساختمان به روشی درست انجام پذیرد، هزینه تعمیر و نگهداری آن بسیار کم و عمر مفید سازه بالا می‌رود. در صورتی که دیوار کشی خانه با روش غیر اصولی انجام شود، مشکلات فراوانی در آینده از جمله عدم مقاومت کافی در بلایای طبیعی و غیر‌طبیعی، عبور دادن سروصدا و بروز مشکلات در نازک کاری به وجود می‌آید.
انواع دیوار
دیوارهای غیر باربر:
دیوارهایی غیرسازه‌ای هستند که در ساختمان بنا شده و تنها برای جدا کردن فضاهای مختلف اجرا می‌شوند.
دیوار باربر:
در ساختمان‌های دارای اسکلت بنایی که اکثرا در 2 طبقه بنا می‌شوند، تعدادی از دیوارها باربر هستند. یعنی این دیوارها نقش ستون‌ها را ایفا می‌کند و در انتقال بارهای وارد بر ساختمان به فونداسیون ساختمان و در نهایت بارهای وارد بر زمین نقش مهمی را ایفا می‌کنند.
دیوار محوطه:
دیواری است که اطراف حیاط یا زمین اجرا می‌شود تا مرز زمین را از زمین یا املاک مجاور یا معابر جدا کند. مطابق مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان، این دیوار می‌تواند از انواع بنایی مسلح، بنایی با کلاف و یا بنایی غیر‌مسلح باشد.
در اجرای دیوار محوطه، رعایت نکات زیر الزامی است:
• لازم است زیر دیوار محوطه، پی بتنی یا کلاف افقی بتنی اجرا شود.
• طول پیوستگی دیوار محوطه از 20 متر بیشتر نباشد.
• نسبت ارتفاع به عرض دیوار محوطه از 10 بیشتر نباشد.
• ارتفاع دیوار محوطه بنایی غیر مسلح نباید از 2 متر و برای دیوار بنایی با کلاف از 3 متر بیشتر باشد.
انواع دیوارچینی
دیوارها به 2 دسته داخلی و خارجی تقسیم بندی می‌شوند که این دیوارها از لحاظ مصالح مصرفی، ضخامت مصالح همچنین عایق‌بندی با هم تفاوت دارند. مطابق ضوابط مندرج در مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، دیوارهایی که بین فضاهای کنترل شده و کنترل نشده اجرا می‌شوند بایستی مطابق شرایط آب و هوایی منطقه عایق حرارت باشند.
استانداردهای دیوارچینی
عملیات اجرای انواع دیوارچینی، ملات و مصالح بکار رفته در آن در ساختمان می‌بایست منطبق با مباحث 18 ، 3 ، 4 ، 8 ، استاندارد 2800 و پیوست ششم این استاندارد و نیز نشریه 55 انجام شود. نخستین گام برای اجرای دیوارچینی، یک رگه کردن دیوار است. یک رگه کردن دیوار، پیاده‌سازی نقشه معماری ساختمان در هر طبقه باتوجه به قیمت مصالح مانند قیمت بلوک سیمانی سنگین، برای تعیین ابعاد واقعی فضاها و مشخص کردن تفاوت اجرایی ساخت‌وساز با نقشه‌ها است. این عملیات به صورت خشکه چین یا ملاتی با بلوکهای خود دیوارها انجام می‌شود.
مزیت یک رگه کردن دیوارها در این است که امکان جابه‌جایی فضاها، بررسی پیوستگی فضاها، کنترل ضخامت دیوارها، تعیین محل نصب سازه‌های قائم و نیز اصلاح عیب‌های به وجود آمده در ساختمان وجود دارد و از ایجاد تخریب و هدر رفت مصالح در آینده نیز جلوگیری می‌شود.
بهترین مصالح برای دیوار چینی
براساس مواد اولیه به کار رفته، انواع مختلفی از مصالح دیوار چینی در بازار موجود هستند. انتخاب انواع دیوارچینی، ملات و مصالح بکار رفته در آن به دو عامل بودجه و کاربرد آن‌ها بستگی دارد. به طور کلی از بهترین مصالح دیوار چینی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که خود دارای چند نوع می‌باشد:
• انواع آجر
• بلوک سفالی
• بلوک سیمانی
• سنگ
• ساندویچ پانل
آجر
آجرها انواع مختلفی دارند و یکی از پرکاربرد و بهترین مصالح برای انواع دیوارچینی، ملات و مصالح بکار رفته در آن محسوب می‌شوند. قیمت آجرها به دلیل فراوانی و در دسترس بودن در کشور ما بسیار پایین است که همین موضوع باعث رواج خرید و به‌کارگیری آجر در دیوار چینی می‌شود. آجر از ترکیب چسب مخصوص، خاک رس، شن، سیمان، آهک و سنگ در انواع مختلف ماسه آهکی، نسوز، سفالی، رسی و متخلخل تولید می‌شود.
این نوع مصالح ساختمانی در برابر سرما مقاوم بوده و کاربرد آن‌ها نیز به دلیل کوچک بودن آسان است. کوچک بودن ابعاد آجر علاوه بر مزایا، دارای نواقصی نیز می‌باشد. مثلا منجر به افزایش مصرف بتن و ملات مصرفی برای دیوارچینی می‌شود و همچنین سرعت کار نیز بسیار پایین است.
بلوک سفالی
یکی دیگر از بهترین مصالح برای دیوار چینی بلوکهای سفالی هستند که ابعاد آن‌ها بزرگ‌تر از آجرهای معمولی می‌باشد. بلوکهای سفالی ساخته‌شده از خاک رس، آهک و قالب‌‌های سوراخ دار هستند. این بلوک‌ها دارای ساختاری شکننده هستند و در ضخامت‌‌های ۵ الی ۲۰ سانتی‌متر تولید می‌شوند. بلوکهای سفالی در برابر آتش دارای مقاومت مناسبی هستند و حفره‌های آن‌ها نوعی عایق صوتی و حرارتی محسوب می‌شود. از مهم‌ترین معایب بلوکهای سفالی می‌توان به وزن زیاد، زمان‌بر بودن و نیاز به لایه‌‌های ضخیمی از دوده اشاره کرد.
انواع سنگ دیوار چینی
سنگ یکی از قدیمی‌ترین و بهترین مصالح برای ساختمان‌سازی است و برای خرید و استفاده از آن در ساختمان، به صرفه ترین راه خرید از پخش عمده است. سنگ از لحاظ ماندگاری به دلیل داشتن بافت کاملا متراکم، یکی از ماندگارترین و مقاوم‌ترین مصالح دیوارچینی است و از فراورده‌های سنگ‌ها، همچون پوکه معدنی، در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. دیوارچینی با سنگ معمولا به این صورت انجام می‌شود که از ملات سیمان به عنوان چسب و ماده اتصال دهنده استفاده می‌شود و سپس با در کنار هم قرار‌گرفتن سنگ‌ها دیوارچینی صورت می‌گیرد.
بلوک سبک
برای انجام انواع دیوارچینی، ملات و مصالح بکار رفته در آن می‌تواند شامل انواع بلوکهای سیمانی باشد که بلوک سبک یکی از انواع آن است. این بلوک که جزء مصالح سبک برای دیوار است، به دلیل ویژگیهای ساختاری و فیزیکی خود یکی از بهترین مصالح برای استفاده در ساختمان شمرده می‌شود. این نوع از بلوکهای سیمانی از تزریق فوم به بتن، سیمان و ماسه ریزدانه ساخته می‌شوند که در ساختار خود دارای حباب‌‌های هوا هستند. مهم‌ترین و بهترین ویژگیهای بلوکهای سبک، عایق صوتی، رطوبتی ،حرارتی و وزن بسیار کم آن‌هاست.
ساندویچ پانل
ساندویچ پانل یکی دیگر از انواع دیوارچینی، ملات و مصالح بکار رفته در آن است که به صورت پیش ساخته تولید می‌شود. ساندویچ پانل از جنس آلومینیوم، گالوانیزه یا آلوزینک ساخته می‌شود؛ البته نوع آلوزینک ساندویچ پانل به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر زنگ‌زدگی، خوردگی و پوسیدگی و همچنین قیمت و کیفیت مناسب بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این محصول پیش ساخته که یکی از بهترین مصالح برای دیوار چینی به شمار می‌رود، دارای مزایای زیر است:
• عایق صوتی و رطوبتی است.
• قابل شست و شو است.
• نصب آن سریع وآسان صورت می‌گیرد.
• تنوع رنگ وکیفیت بسیار زیادی دارد.
• مقاومت بهتری نسبت به دیگرمصالح در برابر فشار، زنگ زدگی و خوردگی دارد.
• قابلیت بازیافت دارد و سازگار با محیط زیست است.
ملات ساختمانی
برای اتصال مصالح ساختمانی در انواع دیوارچینی، ملات و مصالح بکار رفته در آن استفاده می‌شود. به طور کلی ملات یک مادة خمیری شکل است که برای چسباندن مصالح به یکدیگر و ایجاد سطحی مقاوم در سطوح داخلی و خارجی ساختمان و بندکشی، با توجه به قیمت بلوک سیمانی سبک و دیگر مصالح، کاربرد دارد. دو جز اصلی ملات‌ها را؛ یکی قسمت چسب ملات که دارای حجم پایین است و دیگر پرکننده آن که 80 درصد از حجم ملات را تشکیل می‌دهد. به عنوان مثال در ملات ماسه و سیمان، سیمان چسب ملات و شن و ماسه پرکننده ملات است.
سخن پایانی
اگر اصول صحیح انواع دیوارچینی، ملات و مصالح بکار رفته در آن به درستی رعایت شود، ماندگاری، هزینه تعمیرات و نگهداری دیوار و در نتیجه عمر ساختمان و دیوار افزایش پیدا می‌کند. با انتخاب مصالح دیوار چینی مناسب و رعایت اصول صحیح دیوار چینی، علاوه بر عایق کاری صوتی و حرارتی، مقاومت دیوار و ساختمان در برابر آتش سوزی، زلزله و تغییرات شرایط آب و هوا بیشتر می‌شود.