همه چیز درباره آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن
امروزه بتن پرمصرف‌ترین ماده در ساخت‌و‌ساز ساختمان است. همانطور که آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن در ساخت بتن بسیار مهم است، سایر مراحل از قبیل حمل، عمل‌آوری و ویبره بتن از اهمیت بالایی برخوردار است. از آنجا که خواص بادوام بتن سخت شده مانند مقاومت، پایداری ابعادی و دوام، شدیدا تاثیرگرفته از میزان تراکم است، لازم است که قوام یا کارایی بتن تازه به صورتی باشد که بتوان آن را به طور مناسب تراکم بخشیده و همچنین به‌راحتی و بدون جداشدگی حمل، ریخته و استفاده کرد.
کارآیی بتن یک ویژگی اساسی بتن مانند دوام، نیست. کارآیی مورد نیاز بسته به آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن می‌تواند متفاوت باشد. بتنی که می‌تواند به راحتی در فونداسیون عظیم بدون جداسازی قرار گیرد، ممکن است برای تشکیل یک پارامتر نازک سازه‌ای کاملاً غیرقابل پیاده سازی باشد.
هیچ آزمایش قابل قبولی که کارآیی بتن را به صورت مستقیم اندازه گیری کند، اختراع نشده است. با این حال، این آزمایشات در سطح جهانی پذیرفته شده‌اند و در آیین نامه‌های ساختمانی تعریف شده‌اند. به خصوص به دلیل سادگی در عملیاتی شدن و توانایی در تشخیص تغییر یکنواختی مخلوط با نسبت بندی تعریف شده، کاربرد زیادی دارند.
اجزای تحت آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن
سیمان پرتلند (هیدرولیک) با مخلوط با آب روان شده و خمیری تشکیل می‌دهند که ذرات سنگ و ماسه (سنگدانه) را می‌پوشاند. از طریق یک واکنش شیمیایی به نام هیدراتاسیون، خمیر سیمان آب از دست می‌دهد و مقاوم می‌شود. تناسب دقیق مواد و تناسب در مخلوط کردن آن‌ها از کلیدی‌ترین ویژگی ساخت بتن مقام و محکم است.
در مخلوطی که حالت خمیری کافی را نداشته باشد، پر کردن تمام حفره‌های بین سنگدانه‌ها دشوار خواهد بود و سطحی ناصاف را ایجاد می‌کند و تحت آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن، نمره خوبی نمی‌گیرد. درصورتی که مخلوط بیش از حد خمیر سیمان داشته باشد، نرمی بیش از اندازه داشته و یک سطح صاف را ایجاد می‌کند، اما راحت ترک خورده و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمی‌باشد.
پس کیفیت خمیر حاصل ویژگی بتن را تعیین می‌کند. همچنین مقاومت این خمیر به نسبت آب به سیمان (تقسیم وزن آب مخلوط شده بر وزن سیمان) بستگی دارد که با آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن، بدون از بین رفتن کارایی، مخلوطی تازه و همچنین با قرارگیری مناسب، تلفیق و فراورده شدن آن‌ها، بتنی با کیفیت تولید می‌شود. این مخلوط اگر به درستی عمل آورده شده باشد، کارایی مناسب برای بتنی محکم، تازه و بادوام بالا را دارد.
معمولا این مخلوط حدودا 10 تا 15 درصد سیمان، 60 تا 75 درصد سنگدانه و 15 تا 20 درصد آب را شامل می‌شود. همچنین ممکن است هوای داخل مخلوط نیز 5 تا 8 درصد دیگر حجم آن را به در برگیرد.
آیین نامه بتن ايران «آبا»
آیین نامه بتن ايران «آبا» ابتدا به صورت مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های اجرایی كارهای بتنی در سال 1351 تحت شماره‌های 1-18 و 5-18 به همت دفتر فنی سازمان برنامه و بودجه کشور تهیه و تدوین گردید و به صورت استانداردهای ملي در موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي وقت به ثبت رسيد. هدف از انتشار این آیین نامه ارائه حداقل ضوابط و مقرراتی است که با رعایت آن‌ها میزان مناسبی از ایمنی، قابلیت بهره‌برداری و پایایی سازه‌های بتن آرمه تامین می‌شود.
ضوابط و مقررات این آیین‌نامه طرح، آنالیز، اجرا و مشخصات مواد تشکیل‌دهنده سازه‌های بتنی را در بر می‌گیرند. رعایت کامل مفاد این آیین‌نامه از طرف دستگاه‌های اجرایی، مهندسان مشاور، پیمانکاران و عوامل دیگر در طرح‌های عمرانی الزامی است.
این آیین‌نامه از دو بخش کلی تشکیل شده است:
• کلیات مصالح و مسائل اجرایی
• اصول تحلیلی و طراحی
آیا آزمایش بتن الزامی است؟
قبل از هر چیز باید بدانیم دلیل مورد آزمایش قرار دادن بتن چیست و کدام ویژگی های بتن مورد آزمایش قرار می‌گیرد:
• تشخیص محل، کاور و قطر آرماتور
• تخمین مقاومت فشاری بتن
• تشخیص ترک داخلی بتن
• ارزیابی کیفیت یک بتن
• تشخیص ناهمگن یا همگن بودن یک بتن
آزمایش ها به دوصورت انجام می شود:
• آزمایش‌های مخرب (آزمایش مقاومت بتن)
آزمایش مقاومت فشاری
آزمایش مقاومت کششی
• آزمایش های غیر مخرب (آزمایش‌های سختی بتن)
آزمایش سرعت امواج اولتراسونیک
آزمایش چکش اشمیت
آزمایش مقاومت در برابر نفوذ
آزمایش بیرون کشیدن میله فولادی
آزمایش چکش اشمیت
چکش اشمیت به صورتی است که بر اساس تحلیل نیروی برگشت ضربه، از سطح جسم مورد نظر تحلیل می‌شود. این روش از دسته آزمایشات غیر مخرب است و به عضو آسیبی وارد نمی‌کند اما دقت لازم را ندارد و درصد خطا در این روش از روش‌های دیگر بیشتر است.
وسایل مورد استفاده در چکش اشمیت
• چکش بازتاب اشمیت ( ارتجاعی )
• سنگ سمباده
• سندان یا صفحه فولادی
آزمایش اولتراسونیک
از دیگر آزمایش بتن (تست بتن) ، آزمایش التراسونیک بتن می‌باشد، این آزمایش که با امواج فرا صوت کار می‌کند و آزمایش بسیار دقیقی بوده و مناسب برای سنجیدن کیفیت بتن است. نام دیگر این روش سرعت موج‌های پالسی و ماورای صوت می‌باشد و مبنا و اساس آن تعیین نمودن سرعت عبورکردن این موج‌های پالسی ماورای صوت از بین جسم‌ها است.
ویژگی‌های جالبی که این آزمایش را در رده‌های بالاتری از آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن قرار می‌دهد تشخیص ناهمگنی و ترک و حفره داخل بتن است. از آنجا که سرعت موج در هوا بسیار کمتر از بتن است، در هنگام ارسال موج اگر بتن ما دارای فضای خالی باشد، سرعت موج بسیار کم می‌شود.
در مواردی که داخل بتن خورده باشد، موج برای رسید به سطح بتن مجبور می‌شود ترک را دور بزند و مسافت بیشتری را طی کند و به همین علت از سرعت آن کاسته می‌شود. در بعضی موارد که ترک بسیار عمیق است و موج ارسال شده توانایی رد شدن از آن را ندارد، موج برگشت خورده و ما تشخیص می‌دهیم که آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن با شکست مواجه شده است.
تست اسلامپ
یکی از ساده‌ترین تست‌های بتن تازه که برای آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن مورد استفاده قرار می‌گیرد تست اسلامپ است.
وسایل مورد نیاز:
• یک مخروط استوانه‌ای شکل فلزی با ارتفاع 30 سانتی متر که قطز بالای آن 10 سانتی متر و قطر پایین آن 20 سانتی متر است
• فلزی به شکل مربع با ابعاد 40 در 40 سانتی متر
• میله ی مخصوص به طول 35 سانتی متر
نکات آزمایش بتن
طبق استانداردهای جامعه فنی و مهندسی ایران نمونه‌گیری از بتن آماده، عمل‌آوری آزمونه‌ها، انجام آزمایش مقاومت فشاری و سایر آزمایشات مرتبط با بتن‌ریزی در پروژه‌ها باید طبق اصول انجام گیرد. در غیر این صورت قابلیت استناد کردن را نداشته و آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن با شکست مواجه می‌شود.
در ادامه برخی از مراحل آزمایش نمونه‌گیری از بتن را ذکر می‌کنیم:
• قالب نمونه‌گیری باید تمیز و عاری از هرگونه بتن و مواد سیمانی باشد.
• ابعاد قالب باید ثابت و استاندارد باشد و استفاده از قالب‌های پیچی مشروط به اندازه گیری دقیق ابعاد آن است.
• تعداد آزمون‌های مورد قبول در هر سری نمونه‌گیری باید ۲ آزمونه جهت تست مقاومت فشاری ۲۸ روزه، ۲ آزمونه جهت تست ۷ روزه، یک آزمونه جهت تست ۹۰ روزه طبق توافق کارفرما و واحد تولیدی باشد.
• استفاده از روغن سوخته و سایر مواد نفتی به جای روغن قالب مجاز نمی‌باشد.
• روغن قالب به صورت یک لایه بسیار نازک تمامی سطوح را پوشانده و روغن اضافی باید از داخل قالب ها خالی شود.
• تغییر در طرح اختلاط بتن بر خلاف مفاد قرارداد فروش به هیچ عنوان مجاز نبوده و تولید کننده ضمن هشدار به خریدار یا نماینده او در خصوص پیامدهای بعدی باید وقایع را ثبت نموده و گزارشات را به صورت مستند بایگانی نماید.
• در صورت ایجاد هرگونه تغییری که در محل تخلیه به دستور پرسنل منتصب به خریدار انجام گیرد، آزمایشگاه باید ابتدا از بتن ارسالی توسط تولید‌کننده (بدون تغییر) نمونه‌گیری را انجام داده و سپس نمونه دوم را از بتن تغییر یافته برداشت می‌نماید تا نتایج با یکدیگر قابل مقایسه باشد. (تغییر شامل اضافه کردن آب ، سیمان ، افزودنی یا مواد پودری و … می‌باشد)
• واحد آزمایشگاه موظف به ثبت وقایع و مستندات آزمایش‌ها در پروژه بتن‌ریزی (به‌صورت عکس و فیلم) می‌باشد.
سخن پایانی
انجام آزمایش اسلامپ و ثبت نتیجه آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن، در هنگام نمونه‌گیری الزامی است و آزمونه‌ها باید در محل صاف و تمیز قرار گیرد. همچنین برداشت نمونه از یک سوم ابتدا تا یک سوم انتهای بتن در حال تخلیه در یک تراک میکسر مجاز است .در نظر داشته باشید نمونه در سه مرحله از بتن در حال تخلیه هر تراک میکسر برداشته می‌شود. همچنین انجام آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن باید با حضور خریدار یا با مستندات عکس و فیلم صورت پذیرد و نتایج آزمایش بتن و تشخیص کیفیت آن بدون تغییر در اختیار خریدار قرار گیرد.
خرید آنلاین مصالح ساختمان از فروشگاه مصالح ساختمان IAG
برای استعلام قیمت بلوک سیمانی سبک و خرید بلوک سیمانی سبک و سایر دسته بندی محصولات مصالح ساختمان از لینک های مربوطه با یک کلیک اقدام نمایید.
✔️ بلوک سیمانی سبک
✔️ بلوک سیمانی سنگین
✔️ شن و ماسه
✔️ پوکه معدنی وصنعتی